Thuốc Ngủ: Các Loại Mạnh, Nhẹ Và Thông Tin Lưu Ý Cần Biết

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê các loại thuốc ngủ để cải thiện tình trạng mất ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ. Thuốc ngủ có nhiều dạng bao gồm thuốc gây ngủ, thuốc an thần, thuốc kéo dài giấc ngủ và các loại khác. Do đó trước khi sử dụng thuốc, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.

Thuốc ngủ là gì?

Thuốc ngủ là thuật ngữ được sử dụng để mô tả các loại thuốc kê đơn và không kê đơn được sử dụng để hỗ trợ giấc ngủ, kéo dài giấc ngủ, giúp người bệnh đi vào giấc ngủ và cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ. Đôi khi thuốc ngủ được gọi là thuốc an thần, là các loại thuốc có thể làm chậm hoạt động của não bộ, giúp não bộ thư giãn và dẫn đến các cơn buồn ngủ.

Các loại thuốc ngủ theo toa phổ biến nhất thường có tác dụng thôi miên, là các loại thuốc trong nhóm thuốc chủ vận thụ thể benzodiazepine hoặc benzodiazepine. Đây là các loại thuốc ngủ mạnh và có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng khi lợi dụng hoặc lạm dụng.

Do đó, nếu cảm thấy cần sử dụng các loại thuốc ngủ, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc người có chuyên môn để được hướng dẫn cụ thể.

Các loại thuốc ngủ nhẹ phổ biến

Thuốc ngủ nhẹ có tác dụng hỗ trợ thư giãn và giúp người bệnh đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn. Thuốc thường được chỉ định cho các trường hợp mất ngủ cấp tính hoặc khó ngủ. Thuốc thường có tác dụng liên tục trong 4 – 6 giờ, tuy nhiên cơn buồn ngủ có thể kéo dài hơn.

Mặc dù được xếp vào nhóm thuốc ngủ ít rủi ro nhưng người bệnh cần sử dụng thận trọng để tránh tình trạng ngủ ngày, nhầm lẫn, khó tiểu ở người lớn tuổi, đau đầu và một số tác dụng phụ khác.

1. Thuốc hỗ trợ giấc ngủ Diphenhydramine

Diphenhydramine là thuốc thuộc nhóm thuốc kháng Histamine, được sử dụng để cải thiện các triệu chứng mề đay mẩn ngứa, dị ứng nói chung và cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, Diphenhydramine cũng được chỉ định để giúp não bộ thư giãn, gây ngủ và giúp người bệnh ngủ dễ dàng hơn.

KHUYẾN CÁO: Tác dụng phụ phổ biến có thể bao gồm: Chóng mặt, táo bón, Đau dạ dày, ảnh hưởng đến tầm nhìn, khô miệng, mũi, cổ họng. Đối với phụ nữ mang thai, thuốc chỉ được sử dụng khi cần thiết và theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn. Ngoài ra, thuốc có thể đi vào sữa mẹ và dẫn đến một số ảnh hưởng không mong muốn ở trẻ sơ sinh. Vì vậy trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.

2. Thuốc hỗ trợ điều chỉnh giấc ngủ Rozerem

Rozerem là thuốc được sử dụng để điều trị mất ngủ, giúp người bệnh ngủ nhanh hơn, sâu hơn và hạn chế tình trạng thức dậy giữa đêm. Thuốc hoạt động giống như một chất tự nhiên gọi là melatonin được sản xuất bởi cơ thể. Hoạt chất này giúp điều chỉnh chu kỳ ngủ – thức (nhịp sinh học) để giúp người bệnh điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ.

KHUYẾN CÁO: Mặc dù là thuốc ngủ nhẹ, ít tác dụng phụ và rủi ro nhưng liều dùng Rozerem phụ thuộc vào tình trạng y tế và sức khỏe của người bệnh. Không tự ý tăng hoặc giảm liều để tránh các rủi ro không mong muốn. Ngoài ra, nếu xuất hiện các dấu hiệu như thay đổi tâm trạng như cảm giác chán nản hoặc nếu tình trạng khó ngủ, mất ngủ không được cải thiện, người bệnh nên thông báo cho bác sĩ kê đơn.

Thuốc không sử dụng cho bệnh nhân bệnh gan nặng, có tiền sử về bệnh hô hấp như viêm phế quản, khí phế thủng và ngưng thở khi ngủ. Bên cạnh đó, thuốc chỉ được sử dụng cho phụ nữ mang thai trong trường hợp cần thiết. Ngoài ra, mặc dù không rõ thuốc có đi vào sữa mẹ hay không, tuy nhiên để đảm bảo an toàn cho trẻ sơ sinh, phụ nữ đang cho con bú nên thông báo cho bác sĩ trước khi sử dụng Rozerem.

3. Thuốc chống trầm cảm ba vòng

Thuốc chống trầm cảm ba vòng liên kết nhiều thụ thể não bao gồm acetylcholine nhằm mục đích an thần, gây ngủ và kéo dài thời gian ngủ. Thuốc được sử dụng ở liều thấp để điều trị tình trạng mất ngủ, khó ngủ và rối loạn giấc ngủ. Mặc dù nguy cơ tác dụng phụ thấp nhưng người bệnh nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để tránh các rủi ro không mong muốn.

Thuốc chống trầm cảm ba vòng Doxepin: Doxepin là thuốc chống trầm cảm sử dụng theo toa thuốc của bác sĩ để cải thiện các vấn đề về tinh thần, tâm trạng và giảm lo âu. Thuốc cũng được sử dụng để tăng cảm giác hạnh phúc, cắt giảm lo lắng, giúp người bệnh ngủ ngon hơn và tăng mức năng lượng khi thức dậy. Doxepin là thuốc hoạt động bằng cách ảnh hưởng đến sự cân bằng một số hóa chất tự nhiên trong não. Thuốc được sử dụng 1 – 3 lần mỗi ngày theo chỉ dẫn của bác sĩ.

KHUYẾN CÁO: Thuốc này cần ít nhất 1 tuần để phát huy tác dụng và người bệnh có thể mất ít nhất 3 tuần để nhận thấy hiệu quả điều trị. Điều quan trọng là sử dụng thuốc ngay khi người bệnh cảm thấy các triệu chứng mất ngủ đã được cải thiện. Không nên ngưng thuốc nếu không nhận được sự đồng ý của bác sĩ để tránh các phản ứng nghiêm trọng hơn. Ngừng thuốc đột ngột có thể dẫn đến thay đổi tâm trạng, đau đầu, mệt mỏi.

Thuốc hỗ trợ cải thiện giấc ngủ Amitriptyline: Amitriptyline được sử dụng điều trị những vấn đề về tinh thần như trầm cảm. Thuốc có thể cải thiện tâm trạng, cảm giác, giảm lo lắng, căng thẳng và giúp người bệnh ngủ ngon hơn. Thuốc thường được sử dụng 1 – 4 lần mỗi ngày hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, liều lượng phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và điều kiện y tế của người dùng. Ngoài ra, thuốc có thể cần ít nhất 1 tuần để cải thiện các triệu chứng và có thể mất 4 tuần để nhận được hiệu quả tốt nhất.

KHUYẾN CÁO: Mặc dù hiếm khi dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng, tuy nhiên người bệnh nên thông báo cho bác sĩ nếu xuất hiện cảm giác buồn nã, có ý nghĩ tự tử hoặc nếu các dấu hiệu mất ngủ không được cải thiện.

Thuốc điều trị trầm cảm Trazodone: Trazodone hoạt động bằng cách giúp khôi phục sự cân bằng của một hóa chất tự nhiên (serotonin) trong não. Thuốc được sử dụng để điều trị trầm cảm, cải thiện tâm trạng, tăng mức năng lượng, giảm lo lắng và cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ liên quan đến trầm cảm. Liều lượng sử dụng dựa trên tình trạng y tế và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Dùng thuốc chính xác theo liều lượng quy định để tránh các rủi ro không mong muốn. Ngoài ra, không tự ý ngừng thuốc, điều này có thể tăng lo lắng, kích động và khó ngủ.

KHUYẾN CÁO: Thuốc có thể mất 2 – 4 tuần để đạt hiệu quả cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ. Các tác dụng phụ như: Run rẩy, ác mộng, ù tai, đi tiểu ra máu, có dấu hiệu nhiễm trùng như sốt, đau bụng, đau họng dai dẳng, khó thở, đau dạ dày. Ngoài ra, thuốc có thể làm tăng serotonin, dẫn đến ngộ độc serotomin. Đối với nam giới, thuốc có thể gây cương cứng kéo dài từ 4 giờ trở lên, dẫn đến đau đớn.

Nhóm thuốc ngủ an thần có chọn lọc

Thuốc GABA chọn lọc là nhóm thuốc ức chế dẫn truyền thần kinh nhằm mục tiêu giảm sự kích thích thần kinh. Thuốc được sử dụng để cải thiện các vấn để về giấc ngủ ở người lớn và được sử dụng giới hạn trong 1 – 2 tuần hoặc ít hơn để tránh các rủi ro không mong muốn. Thuốc GABA chọn lọc là nhóm thuốc ngủ có tác dụng trung bình, tác dụng liên tục trong 6 – 8 giờ có thể gây nghiện (nhưng thường là thấp). Tuy nhiên, sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ để táng các rối loạn trí nhớ, ảo giác hoặc thay đổi hành vi nhận thức.

1. Thuốc an thần gây ngủ Zolpidem

Zolpidem được sử dụng để cải thiện các vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ, khó ngủ ở người lớn. Thuốc thường được chỉ định ở người khó ngủ, rối loạn giấc ngủ, mất ngủ, thường xuyên thức giấc về đêm. Sử dụng thuốc trước khi đi ngủ có thể tác động lên não bộ, hỗ trợ làm dịu não bộ, giúp người bệnh ngủ nhanh chóng hơn và sâu hơn.

Ngoài ra, Zolpidem được khuyến cáo sử dụng khi bụng đói và trước khi đi ngủ. Không dùng thuốc khi no hoặc dùng kèm bữa ăn, điều này có thể khiến thuốc hoạt động không đúng cách. Liều dùng thuốc phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính và tình trạng y tế. Tuy nhiên, không sử dụng quá 10 miligam mỗi ngày để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

KHUYẾN CÁO: Các tác hại nghiêm trọng của thuốc Zolpidem có thể bao gồm: Mất trí nhớ, thay đổi tâm trạng, tăng nguy cơ trầm cảm, kích động, ảo giác, có hành vi hung hăng, lo lắng, bồn chồn Khi sử dụng cho phụ nữ mang thai, cần thận trọng và chỉ sử dụng cho trường hợp cần thiết. Trẻ em được sinh ra từ những bà mẹ sử dụng Zolpidem vào 3 tháng cuối thai kỳ có thể bị rối loạn giấc ngủ, khó thở, đi khập khiễng hoặc có các dấu hiệu nghiện thuốc.

2. Thuốc trị rối loạn giấc ngủ Eszopiclone

Eszopiclone là thuốc được sử dụng để điều trị một số vấn đề về giấc ngủ, giúp người bệnh ngủ nhanh hơn, sâu hơn, lâu hơn và giảm tần suất thức dậy giữa đêm. Eszopiclone là nhóm thuốc ngủ an thần tác động lên não bộ và tạo ra hiệu ứng làm dịu não bộ.

Liều lượng Eszopiclone được chỉ định dựa trên tình trạng y tế của người bệnh, tuổi tác, chức năng gan, các loại thuốc đang sử dụng. Liều lượng cơ bản là 1 miligam trước khi đi ngủ và tối đa là 3 miligam mỗi ngày. Thuốc có thể gây mất tỉnh táo ở người lớn tuổi và người bệnh gan, do đó thận trọng khi sử dụng thuốc.

LƯU Ý: Tác dụng của thuốc có thuốc co thể kéo dài đến sáng hôm sau. Nếu người bệnh không ngủ đủ giấc, khoảng 7 – 8 tiếng, thuốc có thể gây mất trí nhớ, lú lẫn, gặp khó khăn khi thực hiện một số hoạt động và hành vi. Tác dụng phụ phổ biến bao gồm: Chóng mặt, khô miệng, có mùi vị khó chịu trong miệng, tăng nguy cơ té ngã, gây tai nạn.

3. Thuốc ngủ Zaleplon

Zaleplon được xếp vào nhóm thuốc thôi miên, hoạt động trên một số trung tâm nhất định trong não bộ để giúp người bệnh thư giãn và đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn. Thuốc được sử dụng trong thời gian ngắn cho những người gặp khó khăn khi ngủ. Nếu người bệnh có vấn đề như không thể ngủ qua đêm hoặc thường xuyên thức dậy, thuốc có thể không phù hợp để sử dụng.

LƯU Ý: Zaleplon không được sử dụng cho các giấc ngủ ngắn. Nếu người dùng không ngủ đủ ít nhất 7 – 8 giờ, người bệnh có thể bị mất trí nhớ, gặp khó khăn khi thực hiện một số hoạt động đòi hỏi sự tỉnh táo và mệt mỏi trong ngày. Thuốc này được kê đơn trong một thời gian ngắn. Người bệnh có thể cảm thấy lo lắng hoặc khó ngủ trong 1 – 2 ngày sau khi ngừng thuốc. Mặc dù là một loại thuốc ngủ có tác dụng trung bình nhưng Zaleplon có thể gây nghiện. Do đó, người bệnh không lạm dụng thuốc hoặc tự ý tăng liều.

Các loại thuốc ngủ mạnh sử dụng theo toa của bác sĩ

Thuốc ngủ mạnh có thể giúp người bệnh đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn hoặc ngủ lâu hơn. Tuy nhiên, các loại thuốc này thường được sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh các rủi ro và tác dụng phụ không mong muốn.

Các loại thuốc theo toa thường có khả năng gây nghiện và lạm dụng cao. Do đó, không tự ý sử dụng thuốc để tránh các rủi ro không mong muốn.

1. Thuốc ngủ mạnh Ativan

Ativan được sản xuất từ hoạt chất Lorazepam, thuộc nhóm thuốc thuộc chủ vận benzodiazepin. Thuốc tác động lên não và dây thần kinh (hệ thần kinh trung ương) để làm dịu não bộ, điều trị lo âu và gây ngủ. Thuốc có tác dụng kéo dài liên tục trong 4 – 12 giờ. 

KHUYẾN CÁO: Ativan là thuốc chữa mất ngủ có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ, bao gồm các rủi ro như lú lẫn, thiếu sự phối hợp, mệt mỏi, đau đầu, buồn chồn, trầm cảm, tăng nhãn áp… Ngoài ra, thuốc có thể gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Ativan là thuốc ngủ theo toa được chấp nhận sử dụng điều trị một số điều kiện y tế dưới sự chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. Do đó, không tự ý sử dụng hoặc lạm dụng thuốc để tránh các vấn đề về thể chất, tâm lý hoặc rối loạn hành vi nhận thức.

2. Thuốc bình thần Halcion

Halcion là thuốc được sản xuất từ hoạt chất triazolam thuộc nhóm thuốc benzodiazepin. Thuốc gây tác động lên não, làm dịu não bộ và được dùng để điều trị tình trạng mất ngủ, rối loạn giấc ngủ, giúp người bệnh ngủ nhanh hơn, lâu hơn và giảm tần suất thức dậy vào ban đêm. Halcion được sử dụng giới hạn trong thời gian ngắn, từ 1 – 2 tuần hoặc ít hơn.

KHUYẾN CÁO: Halcion có thể gây nghiện. Dừng sử dụng Halcion đột ngột có thể dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng như buồn nôn, nôn, đỏ bừng mặt, co thắt dạ dày, hồi hộp, run rẩy. Một số tác dụng phụ phổ biến: Gây chóng mặt, khó khăn trong sự phối hợp dẫn đến té ngã, tai nạn, gây buồn ngủ trong ngày. Tác dụng phụ nghiêm trọng như mất trí nhớ, thay đổi tâm thần, hành vi, cảm xúc, xuất hiện ảo giác, kích động, hành vi hung hăng, có suy nghĩ tự tử. Ngoài ra, Halcion có thể dẫn đến các phản ứng dị ứng nghiêm trọng, mặc dù điều này hiếm khi xảy ra.

3. Thuốc hỗ trợ giấc ngủ Diazepam

Diazepam là hoạt chất được sử dụng để điều trị các chứng rối loạn lo âu, an thần, chống kích động, làm dịu não bộ và gây ngủ. Diazepam thuộc nhóm các thuốc benzodiazepin, có thể làm chậm hoạt động của não bộ và giúp não thư giãn.

KHUYẾN CÁO: Tác dụng phụ của thuốc ngủ Diazepam thường bao gồm lú lẫn, hay quên, trí nhớ kém, yếu cơ, nhức đầu, chóng mặt, rối loạn nước bọt, phản ứng dị ứng như nổi mẩn đỏ, phát ban, rối loạn thị giác, khó nói, rối loạn tình dục, rối loạn tiểu tiện, nước tiểu vàng, vàng da, tăng enzyme gan, hạ huyết áp, ngừng thở, đau và viêm… Đối với trẻ em, diazepam có thể dẫn đến các thay đổi bề tinh thần như kích động, ảo giác, bồn chồn. Người lớn tuổi có thể nhạy cảm với thuốc dẫn đến các thay đổi về tâm trạng và cảm xúc. Ngoài ra, thuốc không được khuyến cáo trong thai kỳ, sau sinh.

Tác dụng phụ của thuốc ngủ không thể xem thường

Các loại thuốc ngủ đều có thể có tác dụng phụ rất nghiêm trọng. Do đó, các loại thuốc này đều được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn. Tác dụng phụ có thể xuất hiện ở thuốc ngủ nhẹ và thuốc ngủ theo toa. Cụ thể, các tác dụng phụ bao gồm:

• Đau đầu, chóng mặt, tăng nguy cơ té ngã
• Các vấn đề về đường tiêu hóa, chẳng hạn như đau dạ dày, táo bón, tiêu chảy,  và buồn nôn
• Buồn ngủ kéo dài, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày
• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng
• Với một số loại thuốc ngủ theo toa, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng hoạt động trong vô thức, bao gồm các hành vi như đi bộ, lái xe, quan hệ tình dục. Ngoài ra, người bệnh có thể mất trí nhớ trong lúc hoạt động dưới sự tác động của thuốc.
• Tác dụng phụ có thể nghiêm trọng hơn ở những người uống rượu, người cao tuổi và những người bị ngưng thở khi ngủ.

Ngoài ra, nếu sử dụng trong thời gian dài, người bệnh có thể bị phụ thuộc hoặc lạm dụng thuốc. Điều này có thể dẫn đến các hậu quả sức khỏe lâu dài bao gồm:

• Mất trí nhớ
• Rối loạn tâm thần và hành vi
• Khiến các triệu chứng rối loạn giấc ngủ trở nên nghiêm trọng hơn nếu không sử dụng thuốc

LỜI KHUYÊN: Để hạn chế tình trạng nhờn thuốc, nghiện thuốc, phụ thuộc vào thuốc và những tác dụng phụ không mong muốn từ thuốc ngủ, xu hướng điều trị mất ngủ bằng thuốc y học cổ truyền được đông đảo người bệnh lựa chọn. Ưu điểm vượt trội của thuốc Y học cổ truyền là khả năng điều trị mất ngủ từ căn nguyên, mang lại giấc ngủ ngon tự nhiên, không tác dụng phụ, không phụ thuộc thuốc, không nhờn thuốc, hiệu quả lâu dài và chống tái phát.

Mất ngủ được gọi là chứng “thất miên” hay “bất mị” trong Y học cổ truyền. Nguyên nhân chủ yếu là do suy giảm chức năng của ngũ tạng tâm (tim), can (gan), tỳ (tiêu hóa), phế (phổi), thận. Đồng thời tinh huyết không đủ, vinh vệ suy yếu, tà khí bên ngoài nhiễu động tâm trí mà dẫn đến mất ngủ, khó ngủ, ngủ không ngon giấc, hay tỉnh giấc. Mất ngủ có nhiều thể như tâm tỳ lưỡng hư, âm hư hỏa vượng, can uất, đàm nhiệt… Mỗi thể bệnh sẽ có các phép trị phù hợp. Một số phép trị nổi bật là dưỡng tâm, an thần, định chí, kiện tỳ, tư âm giáng hỏa, thanh nhiệt hóa đàm…

Lưu ý khi điều trị bệnh mất ngủ

Trong quá trình sử dụng thuốc và điều trị mất ngủ, người bệnh nên lưu ý một số vấn đề sau:

• Đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng thuốc ngủ để hạn chế các rủi ro không mong muốn.
• Không uống thuốc ngủ cho đến lúc cần đi ngủ. Điều này có thể hạn chế các nguy cơ tai nạn, chấn thương, té ngã và các rủi ro khác.
• Chỉ uống thuốc ngủ khi có thể đảm bảo thời gian ngủ đủ giấc, 7 – 8 tiếng. Nếu thức dậy trước thời gian này, người bệnh có thể bị mất trí nhớ hoặc rối loạn hành vi.
• Theo dõi các tác dụng phụ như chóng mặt hoặc buồn ngủ vào ban ngày. Thông báo với bác sĩ để thay đổi thuốc hoặc điều chỉnh liều lượng phù hợp.
• Không uống rượu để tránh tăng tác dụng an thần. Đôi khi một lượng nhỏ rượu kết hợp với thuốc an thần có thể khiến người bệnh chóng mặt, thay đổi tâm trạng hoặc thậm chí là ngất xỉu.
• Sử dụng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ để tránh các rủi ro và tác dụng phụ không mong muốn.
• Ngừng thuốc thận trọng theo hướng dẫn của bác sĩ. Một số loại thuốc cần dừng dần dần để tránh các cơn nghiện thuốc và hành vi nguy hiểm.

Thuốc ngủ được chỉ định để cải thiện các vấn đề giấc ngủ theo hướng dẫn của bác sĩ. Thuốc có thể dẫn đến nhiều rủi ro và tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy, sử dụng thuốc điều trị mất ngủ Y học cổ truyền có nguồn gốc thảo dược là giải pháp hiệu quả và an toàn mà người bệnh nên lựa chọn. Thuốc Y học cổ truyền sẽ được kê đơn và gia giảm theo thể trạng, mức độ mất ngủ gặp phải để tối ưu hiệu quả điều trị. Người bệnh nên liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn điều trị hiệu quả nhất.

LIÊN HỆ NGAY VỚI BÁC SĨ ĐẦU NGÀNH ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN ĐIỀU TRỊ MẤT NGỦ HIỆU QUẢ NHẤT

Cập nhật lúc: 11:01 Sáng , 17/03/2023

• Zalo
• Messenger
• 0979509155